واکنش کربنات کلسیم با اسید های مختلف به دلیل اینکه این ماده فراوان ترین ترکیب قلیایی موجود در آب و خاک است اهمیت دارد. کربنات کلسیم به علت فراوانی ، بر روی سطوح مختلف رسوب کرده و مشکلاتی ایجاد می نماید. همچنین به علت اینکه به عنوان ماده فیلر در صنایع و مشاغل زیادی نظیر تولید لاستیک ، پلیمر ، پلاستیک ، کاغذ سازی ، تصفیه آب و … کاربرد دارد ، بنابراین باید واکنش آن با مواد اسیدی مورد بررسی قرار گیرد. از کربنات کلسیم به میزان گسترده ای در تولید دارو های مختلف انسانی و یا خوراک دام استفاده می شود ، در نتیجه واکنش کربنات کلسیم با اسید معده می تواند تاثیر مهمی بر سلامت داشته باشد.
کربنات کلسیم در چه موادی وجود دارد؟
مواد زیادی از کربنات کلسیم تشکیل شده اند که از آن جمله می توان به سنگ آهک ، سنگ مرمر ، قرص های کلسیم ، پوست تخم مرغ و سایر پرندگان ، استخوان بدن موجودات زنده ، پوسته حلزون و صدف اشاره کرد. این مواد همگی از کلسیم کربنات ساخته شده اند.
واکنش کربنات کلسیم با سرکه
واکنش اسید استیک که به جوهر سرکه هم معروف است (در تولید سرکه بکار می رود) با کربنات کلسیم اهمیت زیادی دارد زیرا این اسید در تولید مواد غذائی مصرف شده و تاثیر مستقیم بر سلامت انسان دارد. استیک اسید یک اسید معدنی است و برای تولید آن از روش بیولوژیک و تخمیر باکتریایی استفاده می شود. واکنش شیمیایی این دو ماده به شرح زیر است:
CaCO3 + 2CH3COOH → Ca(CH3COO)2 + H2O + CO2
نتیجه واکنش
سرکه همان اسید استیک رقیق بوده و کربنات کلسیم یک ماده قلیایی قوی است. در زمان واکنش اسید و باز ، حرارت تولید می شود که در نتیجه به صورت حباب در محلول آن را می بینیم. نتیجه ترکیب اسید و باز ، تجزیه کربنات کلسیم و تولید نمک (موادی که از نظر یونی به تعادل رسیده اند و از نظر الکتریکی خنثی هستند) به همراه آب است.
همان طور که قبلا گفتیم ، در نتیجه انجام واکنش شیمیایی ، مواد اولیه به ترکیبات جدیدی تبدیل می گردد. کلسیم کربنات در واکنش با سرکه که یک واکنش اسید باز معروف است به مواد دیگری تبدیل خواهند شد. در این معادله ، سنگ آهک (کربنات کلسیم) با فرمول شیمیایی CaCO3 در واکنش با سرکه (استیک اسید) با فرمول 2CH3COOH به نمک کلسیمی استات کلسیم با فرمول Ca(CH3COO)2 و آب معمولی H2O تغییر می کنند و گاز دی اکسید کربن CO2 موجود در کربنات کلسیم نیز آزاد می شود. معادله واکنش به صورت زیر است:
CaCO3 + 2CH3COOH → Ca(CH3COO)2 + H2O + CO2
واکنش کربنات کلسیم با نیتریک اسید
اسید نیتریک در تولید انواع کود شیمیایی کاربرد گسترده دارد. همچنین از ترکیب نیتریک اسید با اسید کلریدریک یک ماده بسیار خورنده به نام تیزاب سلطانی به دست می آید که در ساخت طلا و پلاتین بکار می رود. واکنش اسید نیتریک و کربنات کللسیم عبارتست از:
۲HNO3 + CaCO3 → Ca(NO3)2 + H2O + CO2
واکنش کربنات کلسیم با اسید معده
اسید هیدروکلریک که در معده انسان نقش هضم مواد غذائی را به عهده دارد به نام اسید معده هم شناخته می شود. واکنش کربنات کلسیم و اسید کلریدریک از این جهت اهمیت پیدا می کند که از کلسیم کربنات در تولید قرص های کلسیم ، دارو های درمان پوکی استخوان ، قرص معده (جهت درمان رفلاکس) و … استفاده می شود. همچنین این ماده به عنوان مکمل غذائی در تهیه خوراکی ها بکار رفته و وارد بدن ما می شود. بنابراین تاثیر اسید معده بر آن اهمیت زیادی دارد. واکنش اسید هیدروکلریک با کلسیم کربنات در زیر آمده است:
CaCO3 + HCl → CaCl2 + CO2 + H2O
ما را در اینستاگرام دنبال کنید.
